Duurzaam ondernemen

Duurzaam ondernemen in Renesse

De ondernemersvereniging Renesse, de gemeente Schouwen-Duiveland en de energiecoöperatie EWSD in samenwerking met NME SD hebben de handen ineengeslagen om samen ondernemers in Renesse te ondersteunen bij het verduurzamen. In dit document kunt u lezen wat er in 2021/2022 al gedaan is en hoe we daar in 2023 vervolg aan willen geven.

Wat hebben we al gedaan?
In 2021/2022 hebben in totaal zo’n 30 ondernemers uit Renesse een duurzaamheidsscan uit laten voeren. De duurzaamheidsscan bestaat uit:

• een bedrijfsbezoek,
• een ingevulde milieubarometer (meer info vind je op: milieubarometer.nl)
• een op maat gemaakte rapportage met verduurzamingsaanbevelingen op basis van de ingevulde gegevens van de milieubarometer
• een CO-₂ voetafdruk van jouw bedrijf.

De milieubarometer is een online tool waarin je als ondernemer meer inzicht krijgt in het eigen verbruik rondom enerie, afval en mobiliteit. Deze scan wordt de ondernemers aangeboden door de gemeente Schouwen-Duiveland. De ondernemersvereniging Renesse heeft de eigen bijdrage voor de scan van 225 euro voor haar rekening genomen. De duurzaamheidsscan wordt uitgevoerd door Martin Loeve, duurzaamheidsadviseur van NME SD en de energiecooperatie. Een duurzaamheidsscan biedt je als ondernemer inzicht in je eigen verbruik en een overzicht van verduurzamingsaanbevelingen met bijbhorende financiële mogelijkheden en bovendien ook een CO₂-footprint van je eigen bedrijf.

Samen bouwen aan een dataset
De uitkomsten van de duurzaamheidsscans zijn waardevol voor ondernemers zodat zij weten waar zij zelf mee aan de slag kunnen. Maar de uitkomsten zijn ook van grote waarde om meer inzicht te krijgen in kansen en behoeften van de ondernemers in Renesse als geheel. Door de verschillende uitkomsten bij elkaar op te tellen en onderling te vergelijken ontstaat er een dataset van Renesse.Vanuit deze dataset zijn we samen met ondernemers gaan kijken waar op dit moment de grootste kansen voor Renesse liggen. Daar zijn de volgende drie pijlers uitgekomen:

1. Energiebesparing en monitoring
2. Op weg naar all-electric
3. Gezamenlijke afvalkaart als gedragsinstrument

Clustering van ondernemers in vier groepen
Daarnaast zien we dat we op basis van de ondernemers die meegedaan hebben de volgende indeling hebben aangehouden voor wat betreft het clusteren van de ondernemers:

• Hotels
• Vakantieparken en campings
• Strandondernemers
• MKB

Wat willen we gaan doen in 2023?

De gemeente Schouwen-Duiveland, de ondernemersvereniging en EWSD en NME SD willen de samenwerking graag voortzetten om zo gezamenlijke duurzaamheidsstappen in Renesse ook daadwerkelijk mogelijk te maken. Het voorstel is daarom om samen met de ondernnemers te gaan toewerken naar concrete stappen. Dit willen we gaan doen via het Action Learning- principe. Dit betekent ondernemend leren, samen met ondernemers de genoemde drie pijlers/thema’s  uitwerken naar concrete duurzame business cases.

Dus, voor elk thema starten we samen met een groepje ondernemers op basis van het action learning principe.

Gemeentelijk beleid
De gemeente is bezig met nieuw beleid rondom het realiseren van duurzame energieopwekking, waaronder ook grootschalige zonne-energie. Waar in het huidige beleid geen mogelijkheden zijn om bijvoorbeeld bij bedrijven zonnepanelen op het maaiveld te plaatsen, is de gemeente nu bezig om beleid op te stellen waarin wordt bekeken onder welke voorwaarden dit wel mogelijk zou kunnen zijn.

Energievisie
Daarnaast heeft de gemeente toegezegd om aan de slag te gaan met een energievisie. Deze energievisie wordt opgesteld door een extern adviesbureau. Een energievisie laat zien waar er knelpunten en kansen liggen op het gebied van energie. Wat we al weten is dat we op Schouwen-Duiveland te maken hebben met een vol energienetwerk. Dit betekent dat je als bedrijf bijvoorbeeld niet zo maar zonnepanelen mag aansluiten. Er zijn wel mogelijkheden om energie op te wekken maar geen mogelijkheden om terug te leveren. Naar verwachting staat er in de periode 2028-2029 een nieuw 150 KV-station. Door de komst van dit KV-station zal er weer meer mogelijk zijn.

Verder geeft een energievisie inzicht in wie, wanneer hoeveel stroom nodig heeft. Met het inzicht uit zo’n visie kan er gekeken gaan worden hoe ondernemers samen kunnen werken of energieverbruik op elkaar af kunnen gaan stemmen etc. In deze visie wordt dan ook meegenomen wat op korte en op lange termijn de mogelijkheden zijn voor energiebesparing, gezamenlijke duurzame energieopwekking, de alternatieven voor aardgas en of er in Renesse kansen zijn voor het opslaan van energie.

Wat gaan we doen? – Stappenplan

Wat gaan we dan precies doen? Dat lichten we hieronder toe aan de hand van een stappenplan. 

Stap 1 Toelichting
Januari 2023
Toelichting rapportage en dataset aan bestuur Ondernemersvereniging Renesse.

Stap 2 In kleine groepen aan de slag
Februari/maart 2023
Gezamenlijk met de ondernemers, in kleine afzonderlijke groepjes en momenten, uitwerken van de duurzame maatregelen naar een plan(ning) en business model

Stap 2a Aanbieden duurzaamheidsscans ondernemers Renesse
Vanaf februari
Het heeft de voorkeur om nog meer ondernemens in Renesse te ondersteunen met hun duurzaamheidsopgave. Daarom kunnen er in de periode februari 2023-december 2023 nog 10-15 ondernemers een duurzaamheidsscan aanvragen.

Stap 3 Centrale uitwisselingsbijeenkomst
Eind maart 2023
Centrale bijeenkomst van de drie action-learning-groepen vwaar de uitkomsten uit de verschillende groepen gedeel worden en gaan kijken hoe we aan de slag gaan.

Stap 4 Start uitvoering maatregelen
Vanaf april 2023

Starten met de maatregelen die direct kunnen worden uitgevoerd, zoals bijvoorbeeld energieregistratie en monitoring.

Stap 5 Opstellen energievisie
Vanaf april 2023

Parallel aan stap 4, het ontwikkelen van een energievisie voor Renesse gericht op het investeren en implementeren van duurzame maatregelen.

Stap 6 monitoring
Vanaf april 2023
Monitoring, periodieke reflectie op activiteiten, op de visie en het stappenplan (programma) zelf en op het totaal van duurzaam ondernemen in Renesse, de samenwerking tussen ondernemers, gemeente en andere stakeholders, en het delen van deze ervaringen.

Stap 7  tussentijdse resultaten delen
Juni en september
De (tussen) resultaten communiceren met alle leden van Ondernemersvereniging Renesse via  interviews, nieuwsbrieven en mailings.

---

Zonnige toekomst voor samenwerking in Renesse

Op donderdagmiddag 22 september kwamen ondernemers, gemeente, energiecoöperatie en NME Schouwen-Duiveland bij elkaar om samen te brainstormen over mogelijkheden op het gebied van verduurzaming. Voorafgaand aan de bijeenkomst waren er de afgelopen maanden 27 duurzaamheidsscans uitgevoerd in Renesse. Op deze donderdagmiddag keken we gezamenlijk naar de opgehaalde data vanuit deze scans en trokken we hier voorzichtig conclusies uit waarbij er gefocust werd op drie duurzame pijlers:

• Energiebesparing en monitoring
• Op weg naar all-electric
• Gezamenlijke afvalkaart als gedragsinstrument

Wethouder Daniël Joppe opende de bijeenkomst met een belangrijke boodschap. Hij gaf aan dat hij het belang van een collectieve aanpak van duurzaamheid benadrukt als het gaat om het terugdringen van onze CO2-uitstoot. Ook sprak hij zijn waardering uit over de aanwezigheid van een doorsnede van ondernemend Renesse en dat hij graag zou willen aansturen op een concrete duurzame maatregelen en aanpak daarvoor, zoals de toepassing van zonnepanelen en wellicht de opslag van elektriciteit middels accu’s.

Ook het opslaan van deze duurzaam opgewekte energie is iets wat ondernemers graag verder zouden willen onderzoeken. Om een goed beeld te krijgen van wie, wanneer hoeveel stroom nodig heeft gaat de gemeente onderzoeken of er een energievisie voor het gebied Renesse opgesteld kan worden. Met het inzicht uit zo’n visie kunnen we gaan kijken hoe ondernemers samen kunnen werken of energieverbruik op elkaar af kunnen stemmen etc. In deze visie wordt dan ook meegenomen of er in Renesse kansen zijn voor het opslaan van energie.

Energiebesparing en monitoring

Meer duurzame energie opwekken is goed maar energie die je niet verbruikt, hoef je natuurlijk niet op te wekken. Daarom is besparing ook essentieel. De scan die ondernemers hebben afgenomen biedt kansen om periodiek inzicht in je verbruik te verkrijgen en kansrijke besparingen in beeld te krijgen. Dit kun je als ondernemer zelf oppakken maar vanuit de zaal werd ook geroepen om ondersteuning hierbij. NME/EWSD gaat bekijken wat zij hier in zouden kunnen doen. Wordt vervolgd….

Besparen op energie door de warmteblower boven de winkeldeur uit te doen en zelfs de deur helemaal dichtdoen, kwam als idee uit deze groep. Een positieve actie, redelijk eenvoudig op te zetten en goed zichtbaar voor het publiek. Kortom, de moeite waard om uit te zoeken of dit voldoende draagvlak heeft. Praktisch is het dan wenselijk een bordje te maken waarop duidelijk zichtbaar is dat de winkel wel open is maar de deur dicht om energie te besparen.

---

De schillen van het strand

Zes strandpaviljoens op Schouwen-Duiveland geven een nieuwe toekomst aan hun restafval. Van koffiedik tot sinaasappelschil; na de inzameling en verwerking worden ze omgezet in grondstoffen. De ondernemers hopen dat hun initiatief een inspiratie is voor anderen.

De inzamelingsactie begon eind 2020, op initiatief van twee strandpaviljoens. Inmiddels zijn dat er zes: Our Seaside, De Branding, Perry’s Beachclub, Sand and Pepper, De Haven van Renesse en Zuid Zuid West. Volgens Walter Bien van Perry’s Beachclub geven de deelnemers hiermee een signaal af aan collega-ondernemers. “We laten zien dat sommige restproducten niet als afval hoeven te eindigen”, vertelt hij. “Je kunt die namelijk prima hergebruiken. Dat is goed voor het milieu en voor ons bedrijf, want het geeft blijk van maatschappelijk verantwoord ondernemen.”

De zes zamelen nu vooral nog koffiedik en sinaasappelschillen in. Walter: “Die worden opgehaald door Bidfood en komen via hen bij een leverancier terecht. Zo gaat ons koffiedik naar GROW, een bedrijf dat oesterzwammen kweekt voor vegetarische bitterballen, burgers en carpaccio. Het koffiedik fungeert als kweekbodem voor de zwammen.”

Van schil tot schelp

Volgens Rieneke Bijleveld van De Branding in Renesse blijkt tijdens deze pilot welke afvalstoffen het beste gescheiden kunnen worden. “Koffiedik en sinaasappelschillen zijn relatief eenvoudig in te zamelen”, vertelt ze. “Van die schillen worden bijvoorbeeld weer schoonmaakmiddelen en cosmetica gemaakt. Uiteindelijk willen we ook ons organisch swill afval gaan inzamelen, een enkel paviljoen is daar zelfs al mee begonnen. We kijken ook naar de schelpen van oesters en mosselen, maar ook dát zit nog in de onderzoeksfase. Door te laten zien wat er allemaal mogelijk is, op een toegankelijke manier, willen we collega’s inspireren om hetzelfde te doen.”

Bidfood en Renewi

Bij het initiatief zijn ook Bidfood en afvalverwerker Renewi aangesloten. “Met hen overleggen we over de logistieke kant van het verhaal”, vertelt Rob Rameau van Our Seaside. “Bijvoorbeeld hoe we onze grondstoffen het beste kunnen bewaren. Daar zijn speciale zakken voor nodig, om alles zo hygiënisch mogelijk te verwerken. Bidfood slaat ook de brug naar leveranciers die producten maken van onze grondstoffen, zoals GROW, dat schoonmaakmiddelen maakt van sinaasappelschillen. Renewi levert onder andere de kliko’s voor organisch afval en doet onderzoek naar het recyclen van schelpen, voor dierenvoeding, bouwmateriaal en andere zaken.”

Tegen de verspilling

Rob herinnert zich nog de schillenboer van vroeger. Hij vindt het jammer dat tegenwoordig alles maar op de afvalberg belandt. “Dat kan en moet anders”, zegt hij. “In onze doorgeschoten consumptiemaatschappij wordt er héél veel verspild, maar we kunnen de natuur niet blijven belasten. In de circulaire samenleving wordt afval een grondstof. Ons initiatief is daar een klein maar goed voorbeeld van “

Goede PR

Volgens Rieneke speelt niet alleen haar intrinsieke motivatie een rol, maar ook een zakelijk belang. “De regels rond afvalscheiding worden steeds strenger”, zegt ze. “Daar kun je op wachten. Of beter gezegd: daar kun je ook niet op wachten, door nu al maatregelen te nemen. Hiermee nemen we zelf het initiatief en laten we de gemeente zien wat er allemaal mogelijk is. Zodat we straks geen regels opgelegd krijgen die misschien niet werken. Daarnaast geef je een signaal af naar de gast, die je net zo goed hoopt te inspireren. Bovendien is het altijd goed om bekend te staan als ‘groene’ ondernemer. Vandaar dat onze partners meedenken over de communicatie naar de gast, van flyers en filmpjes tot een kweekbakje met koffiedik en oesterzwammen.”